شمس تبریزی، عارف قرن هفتم، تو قاعده بیست‌ونهمش یه باور رایج رو به چالش میکشه: تقدیر. خیلیا فکر میکنن تقدیر یعنی همه چیز از قبل نوشته شده و آدم فقط مجبوره تو یه مسیر مشخص حرکت کنه. اما شمس میگه: “تقدیر به اون معنا نیست که مسیر زندگیمون از پیش تعیین شده!” یعنی نباید گردن خم کنیم و بگیم: «چیکار کنم؟ تقدیرم این بوده!». این حرف، از نظر شمس، نشونه‌ی جهالتِ آدماست!
شمس یه مثال جالب میزنه: “تقدیر همه راه نیست، فقط تا سر دو راهی‌هاست!” یعنی زندگی مثل یه جاده اصلیه که به دو راهی میرسه. اون دو راهی، همون نقطه انتخابِ ماست. مسیر اصلی رو نمیتونیم عوض کنیم (مثلاً تولد، مرگ، یا بعضی شرایط محیطی)، اما انتخابِ پیچ و خم‌ها، راه‌های فرعی، و حتی جهت حرکت، دست خودمونه. مثلاً شاید تقدیرتون این باشه که تو یه شهر خاص به دنیا بیایید، اما انتخابِ تحصیل، شغل، یا حتی طرز فکرتون، کاملاً به خودتون بستگی داره.
در ادامه “گذرگاه مشخصه، اما انتخاب گردش‌ها و راه‌های فرعی در دست مسافره!” یعنی خدا یا هستی، یه چهارچوب کلی بهمون داده، اما نحوه پر کردن این چهارچوب، دست خودمونه. مثلاً شاید بیماری، شکست مالی، یا یه رابطه پایان‌یافته بخشی از مسیر زندگی باشه، اما اینکه چطوری با این شرایط روبه‌رو بشیم، چقدر تلاش کنیم، یا حتی چطور احساساتمون رو مدیریت کنیم، انتخاب خودمونه.
پس نتیجه میگیره: “نه بر زندگیت حاکمی و نه محکوم اونی!” یعنی نه میتونی همه چیز رو کنترل کنی (مثل آبوهوا یا رفتار دیگران)، نه میتونی بگی “همه چیز تقصیر تقدیره!”. این وسط، یه منطقه خاکستری وجود داره به اسم “اختیار” که فقط مال خودته!
چرا بهونه‌گیری ممنوعه؟
شمس میگه آدمایی که دائم میگن «تقدیرم اینه»، در واقع دارن بهانه میارن تا مسئولیت انتخاب‌هاشون رو نپذیرن. مثلاً:
- نگیم: «از فقر دارم میمیرم، تقدیرمه!»… بلکه بپرسیم: «چیکار کنم وضعیت مالی‌م بهتر بشه؟».
- نگیم: «همه آدم‌ها بدجنسن، تقدیره!»… بلکه بپرسیم: «چطور میتونم ارتباطات بهتری بسازم؟».
حرف آخر: زندگی مثل بازی شطرنجه!
شمس فکر میکنه زندگی یه صفحه شطرنجه. قوانین بازی رو نمیتونی عوض کنی (مثل حرکت اسب یا پیاده)، اما اینکه چطوری مهره‌ها رو حرکت بدی، کی ریسک کنی، یا حتی کی باختی رو بپذیری، دست خودته. پس به جای لعنت فرستادن به تقدیر، بهتره روی انتخاب‌هایت تمرکز کنی. اگه راه رو گم کردی، یادت باشه همیشه توی دو راهی‌ها حق انتخاب داری. حتی اگه اشتباه کنی، بازم میتونی مسیرتو اصلاح کنی!
چون بیشتر ما این باور کلیدی رو توی مسائل مالی داریم برای همین برای درک عمیق‌تر این باور بازدارنده و رها شدن از اون، دوره دوست خوبم پول 1 رو بهتون پیشنهاد می‌کنم:
شرح دیگر قواعد شمس تبریزی:
![پادکست رایگان “قدرت بیرون کشیدن خودمان از تاریکی [اسرار قدرت درون]”](https://yasinrahmani.com/wp-content/uploads/2025/01/inner-power-150x150.jpg)
گاهی میگن همه چیز از قبل مشخص شده و هر آنچه که باید اتفاق بیفته ، اتفاق میوفته و گاهی هم …
واقعا آدم سردرگم میشه
ممنونم از توضیحات عالی شما