جیواتما یا جیوا یکی از مفاهیم کلیدی در فلسفه هندوئیسمه که خیلیها شاید باهاش آشنا نباشن. این مطلب قراره به زبون ساده و عامیانه توضیح بده که جیواتما چیه و چطوری توی زندگی ما نقش داره.
باهم به بررسی تفاوت جیواتما و آتمن، ارتباط جیواتما و کارما، نقش جیواتما در رسیدن به موکشا، جایگاه جیواتما در فلسفه ودانتا و آموزههای باگاواد گیتا درباره جیواتما و ارتباطش با برهمن میپردازیم.
این مفاهیم چیزهایی هست که توی مکاتب یوگا و هندوئیسم و… هست که آن چیزی که اینجا توضیح میدم در واقع دیدگاه کسانی هست که به تناسخ باور دارند. ممکن هست شما به تناسخ هیچ اعتقادی ندارید و دوست هم ندارید راجع به این موضوعات بدونید، در اینصورت نیازی نیست ادامه این مطلب رو مطالعه کنید.
تفاوت جیواتما و آتمن: راهنمای کامل برای درک روح فردی و جهانی
جیواتما همون روح فردیه که توی بدن هر کدوم از ما وجود داره. این روح فردی توی چرخه تولد دوباره و کارما گرفتار شده و با هر تولد جدید دوباره برمیگرده.
اما آتمن چیه؟
آتمن همون روح جهانی و مطلقه که همه چیز رو در بر میگیره. میشه گفت جیواتما یه قسمت کوچیک از آتمنه که توی بدن ما قرار گرفته. هدف نهایی اینه که جیواتما از چرخه تولد و کارما رها بشه و به آتمن یا برهمن بپیونده.
یه سری چیزا تو این دنیا هستن که خیلی پیچیده به نظر میان، مثل قضیه روح ما و… هر مکتب و دینی هم به نوعی این موضوع رو توضیح میدن. حالا اینجا میخوایم یه جوری این موضوع رو توضیح بدیم که هم ساده باشه، هم متوجه شید که چی میگیم.
شرح ساده جیواتما و آتمن
فرض کنید یه اقیانوس بزرگ داریم به اسم “آتمن”. این اقیانوس پر از موج و مانه و جونور دریاییه. هر کدوم از این موجا و جونورا یه “جیواتما” هستن.
جیواتما روح هر آدمیه. هر کدوم از ما یه جیواتما تو وجودمون داریم. این جیواتما مثل یه قطره از اقیانوس آتمنه.
حالا چی میشه؟
این جیواتماها توی این اقیانوس بزرگ، یعنی دنیا، مدام در حال چرخش و گردش هستن. با هر بار تولد، یه جیواتما تو یه بدن جدید میره و زندگی جدیدی رو شروع میکنه. به این چرخه میگن “تناسخ”.
تو هر زندگی، جیواتما یه سری کارها و عملها انجام میده که هر کدوم از اونها اثری داره. به اثرات اعمال و کارهامون میگیم: کارما
این کارماها خوب و بد دارن. کارماهای خوب مارو به سمت رهایی از این چرخه میبرن، ولی کارماهای بد مارو تو این چرخه نگه میدارن.
هدف نهایی هر جیواتما اینه که از این چرخه تناسخ و کارما رها بشه و به آتمن یا همون روح جهانی بپیونده. وقتی یه جیواتما به آتمن میپیونده، دیگه هیچ رنج و غمی نداره و به آرامش کامل میرسه.
یه مثال دیگه برای درک بهتر
حالا یه جوری دیگه هم میشه این قضیه رو دید. فرض کن یه نقاشی بزرگ داریم به اسم “آتمن”. هر کدوم از رنگا و خطوط توی این نقاشی یه “جیواتما” هستن.
جیواتماها با همدیگه این نقاشی رو تشکیل میدن. هر کدوم از جیواتماها یه نقش خاص توی این نقاشی دارن.
هدف نهایی هر جیواتما اینه که نقش خودش رو توی این نقاشی به بهترین شکل انجام بده و به زیبایی و کمال این نقاشی اضافه کنه. وقتی همه جیواتماها نقش خودشون رو به درستی انجام بدن، این نقاشی به زیباترین شکل خودش تبدیل میشه.
حالا یه سوال پیش میاد:
چطوری میتونیم از این چرخه تناسخ و کارما رها بشیم و به آتمن بپیوندیم؟
جوابش اینه که باید سعی کنیم کارماهای خوب انجام بدیم و از کارماهای بد دوری کنیم.
همچنین باید سعی کنیم خودمون رو بیشتر بشناسیم و به حقیقت وجودمون پی ببریم.
این کار با مدیتیشن، یوگا، مطالعه متون عرفانی و مناجات با خدا امکانپذیره.
یادمون باشه که رسیدن به آتمن یه سفره، یه سفری که سختیها و چالشهای خودش رو داره. ولی اگه صبور باشیم و تلاش کنیم، میتونیم به این هدف والا برسیم.
نکته: این یه توضیح ساده از یه موضوع خیلی پیچیده بود. برای درک عمیقتر این موضوع، باید به مطالعه متون عرفانی و فلسفی بپردازید.
جیواتما و کارما: چگونه روح فردی و اعمال ما به هم مرتبط هستند؟
کارما به اعمال و کارهایی که انجام میدیم مربوطه و هر عملی که انجام میدیم یه نتیجهای داره که توی زندگی فعلی یا آیندهمون تأثیر میذاره.
جیواتما تحت تأثیر کارما قرار میگیره و به همین دلیل توی چرخه تولد دوباره میمونه. یعنی هر عملی که انجام میدیم، کارمایی تولید میکنه که روی زندگیهای بعدیمون اثر داره. پس کارما و جیواتما به شدت به هم مرتبط هستند و اعمال ما تأثیر مستقیمی روی مسیر روح فردیمون دارن.
رهایی از چرخه تولد: نقش جیواتما در رسیدن به موکشا
موکشا همون رهایی از چرخه تولد و کارماست. جیواتما وقتی به موکشا میرسه، دیگه از این چرخه رها میشه و به آتمن یا برهمن میپیونده.
رسیدن به موکشا یکی از اهداف اصلی در فلسفه هندوئیسمه و این رهایی زمانی اتفاق میافته که جیواتما از تمام کارماهای مثبت و منفی رها بشه. یعنی اعمال خوب و بدی که انجام داده باعث نشه دوباره توی چرخه تولد برگرده.
جیواتما در فلسفه ودانتا: نگاهی عمیق به روح فردی
فلسفه ودانتا یکی از مکاتب مهم فلسفی هندوه که به مفهوم جیواتما خیلی توجه داره. توی این فلسفه، جیواتما به عنوان روح فردی مطرح میشه که توی بدن ما قرار داره و هدفش رسیدن به برهمنه.
ودانتا تأکید میکنه که جیواتما و برهمن یکی هستن و باید از طریق دانش و شناخت به این حقیقت پی ببریم. یعنی وقتی جیواتما به برهمن بپیونده، دیگه هیچ تفاوتی بین روح فردی و روح جهانی نیست.
مفهوم جیواتما در باگاواد گیتا: آموزههای هندو درباره روح فردی
باگاواد گیتا یکی از متون مقدس هندوست که توی اون به جیواتما و مفاهیم مرتبط باهاش پرداخته شده. توی این متن، کریشنا به آرجونا توضیح میده که:
جیواتما جاودانهس و هیچ وقت نابود نمیشه. یعنی حتی بعد از مرگ هم جیواتما به زندگی ادامه میده و توی بدن جدید متولد میشه.
باگاواد گیتا تأکید میکنه که باید از طریق کارما یوگا (عمل بیچشمداشت) و بهاکتی یوگا (راه عشق و ارادت) به رهایی از چرخه تولد و رسیدن به موکشا برسیم.
جیواتما و برهمن: درک ارتباط روح فردی با روح جهانی
برهمن همون روح جهانی و مطلقه که همه چیز رو در بر میگیره و جیواتما یه قسمت کوچیک از اون محسوب میشه.
وقتی جیواتما از چرخه تولد و کارما رها بشه، به برهمن میپیونده و دیگه هیچ تفاوتی بین روح فردی و روح جهانی نیست. در واقع هدف نهایی جیواتما اینه که با برهمن یکی بشه و به حالت وحدت مطلق برسه.
با خوندن این پست، حالا دیگه بهتر میدونین که براساس مکتب هندوئیسم، جیواتما چیه و چه نقشی توی زندگی ما داره.
امیدواریم این مطلب تونسته باشه به سوالاتتون پاسخ بده و شما رو توی مسیر شناخت بهتر این مفهوم راهنمایی کنه.
برای درک بهتر…
این مطلب رو هم میتونید مطالعه کنید:
متشکرم ، خیلی عالی بود، با اینکه خیلی به تناسخ اعتقادی ندارم ، یعنی نمیدونم چی درسته؟ ولی این مطلب تاثیر زیادی روی من داشت ، یعنی فارغ از اعتقاد داشتن یا نداشتن میتونه برای همه مفید باشه تا کارمای خوبشون را برای همین دنیا هم افزایش بدن و کارمای بد را پاکسازی کنن.
سلام
سارا سعیدمحمدی هستن دبیر ریاضی
چهل و هفت ساله مطلبتون عالی بود لطفاً مقاله های بیشتری بزارید ممنونم
سپاس
جالب بود
مطالبی که قرار میدین واقعا ارزشمند هستند.
پس تناسخ وجود داره؟